In 1981 leerde ik mijn Zwitserse vriendin kennen en zij leerde me veel Zwitserse gerechten. Een daarvan was wel de Bircher Müsli waarmee zij haar dag begon. Ik werd gevraagd om bij haar te ontbijten, haar ouders waren eigenaar van de camping waar wij kampeerden, en dus ging ik 's morgens naar hun woonhuis. In de ouderwetse keuken stond het ontbijt al klaar. Hoewel ik gewend was om met slechts brood en beleg te ontbijten, besloot ik om er maar gewoon voor te gaan. Ik zette de gedachte, over twee uur heb ik weer honger overboord. 

Ik at mijn kommetje Bircher Müsli en moest constateren dat het de maag goed vulde en ik was nieuwsgierig voor hoe lang. We gingen de hond uitlaten en besloten naar de kapell te klimmen. Zie de wandeling Bleiku Kapelle bij Wandelen in Wallis. Dat is vanuit Gabi en flinke klim en vraagt dus wel energie. Ik was verbaasd dat toen we terug kwamen over dezelfde route, dat ik nog steeds niet hongerig was. En pas laat een honger gevoel kreeg. Het was toen al bijna 13 u.

De dagen daarop ontbijtte ik eigenlijk altijd met mijn vriendin en dus begon ik nieuwsgierig te worden. Nog nooit was ik een fan geweest van joghurt als ontbijt en nu was ik helemaal om. Ik wilde weten hoe ze dat klaar maakte en dus mocht ik 's avonds langs komen. Haar moeder gaf me haar recept wat ik hieronder zal plaatsen. Maar eerst wat achtergrond informatie over Max Bircher-Benner.

Het recept is oorspronkelijk van de Zwitserse arts Maximilian Bircher-Benner. Maximilian Bircher werd op 22 augustus 1867 in Aarau geboren en hij overleed op 24 januari 1939 in Zürich aan een hartinfarct. Hij was de tweede zoon van een notaris en heeft een broer Ernst (1866-1958) welke advocaat werd en drie zussen. Te weten:

• Berta Luise (1870-1951), zij was van 1916 tot 1944 eindverantwoordelijke voor de huishouding van het "Sanatorium Lebendige Kraft". Daarnaast schreef zij in 1927 "Das Wendepunkt-Kochbuch".
• Emma Fanny (1874-1922), zij werd tandarts
• Alice (1879-1916), zij was van 1897 tot haar dood in 1916 eindverantwoordelijke voor de huishouding van het "Sanatorium Lebendige Kraft". In 1906 publiceerde zij het kookboek "Diatetische Speisezettel und fleischlose Kochrezepte". 

Al als klein kind was Max geinteresseerd in de medische wereld en na afsluiting van zijn opleiding aan de "Alten Kantonsschule Aarau" ging hij medicijnen studeren in Zürich en Berlijn. In 1891 sloot hij zijn studie in Zürich af. Hij promoveerde in 1897 in Zürich. Reeds tijdens zijn opleiding was hij geinteresseerd in natuurgeneeskunde, hydrotherapie en dietiek. Hij was zeer onder de indruk van de psycholoog Justus Gaule (1849-1939) en psychiater Auguste Forel.

Hij trouwde met Elisabeth Benner (1872-1945) in 1893. Zij was de dochter van een apotheker uit de Elsass. Samen met haar kreeg hij 7 kinderen:

• Max Edwin (1895-1977), arts. Stage in Amerika, onder andere aan het Battle Creek Sanatorium bij John Harvey Kellogg en in de Mayo-Klinik in Rochester (Minesota). Hij werkte van 1922 - 1929 in het Sanatorium Lebendige Kraft. In 1929 opende hij zijn eigen sanatorium in Oberwil.
• Franklin (1896-1988), arts. Vanaf 1929 werkzaam bij het Sanatorium Lebendige Kraft. Tussen 1935 en 1939 was hij politiek actief als Nationalrat van de LDU. Van 1939 tot 1942 chefarts van het Sanatorium Lebendige Kraft. Hij werkte nauw samen met Paul Niehans.
• Willy (1898-1970), arts. Psychotherapeutische opleiding bij Wilhelm Stekel in Wenen. Vanaf 1924 verboden aan het Sanatorium Lebendige Kraft.
• Ralph (1899-1990), econoom. Tussen 1925 - 1931 was hij textielhandelaar in Liberia, het Caraibisch gebied en centraal Amerika. Vanaf 1932 was hij redacteur van het huistijdschrift "Der Wendepunkt".
• Eliabeth. Danslerares in het Sanatorium Lebendige Kraft. Daarnaast had ze een kleine boekbinderij.
• Margret. Emigreerde naar Argentinië.
• Ruth, concertvioliste. Vanaf 1945 directrice van het Sanotorium. Haar man Alfred Kunz-Bircher, promoveerd chemicus, leidde vanaf 1931 het bijbehorende Laboratorium.

Ook Max nichtje Dagmar Liechti-von Brasch tot de familie. 

Direct na zijn opleiding op 1 december 1891 vestigde Max zich als arts in Zürich. In de herfst van 1897 opende hij een kleine privaat kliniek op de Zürichberg. Dit alles op weg naar zijn eigen sanatorium. 

"Sanotorium Lebendige Kraft"

In 1904 opende Max Bircher-Benner zijn eigen sanatorium op een goede locatie aan het meer. Hij noemde het Lebendige Kraft. Tussen 1906 en 1914 werd het uitgebouwd van 20 op 80 bedden. In 1907 opende hij een afdeling voor minder bedeelden. De kuurprijs werd gereduceerd tussen de 35 en 56 Franken in plaats van de normale 84 tot 112 Franken. In deze afdeling gold zelfbediening en men moest meewerken in de linnenkamer en bij de bereiding van de maaltijden. Ook gewone huishoudelijke klussen of werk in de tuinen kon een tegenprestatie gevraagd worden van hen. 

WO I was een rustige tijd met weinig gasten, maar na de oorlog herstelde het weer. 

Hij werd arts en gold als een pionier op het gebied van voedingsleer. Hij ontwikkelde de müsli, die nu nog altijd gegeten wordt. Hij werkte op een sanatorium gelegen aan de Zürichberg in Zürich. Hij stelde voor zijn patiënten een dieet samen dat werd gecombineerd met een spartaanse dagindeling. Aan de andere kant van de Grote Oceaan werkte in de Verenigde Staten John Harvey Kellogg aan een zelfde soort dieet. 

Tijdens dat hij werkte aan theorievorming rond de bio-energitica schreef hij het boek "Vom Wesen under Organisation der Nahrungsenergie" in 1936. Zijn doel was het combineren van de principes van de energetica met de eerste en tweede hoofdwet van de thermodynamica om zo zijn eigen ideeën die hij had omtrent entelechie te kunnen onderbouwen. Hij schreef echter nog meer boeken.

Publicaties van zijn hand:

• 1909. Grundzüge der Ernährungstherapie auf Grund der Energiespanning der Nahrung. Berlijn
• 1921. Die Grundlagen unserer Ernährung. Berlijn
• 1935. Diätetische Heilbehandlung: Erfahrungen und Perspektiven. Stuttgart
• 1936. Vom Wesen und der Organisation der Nahrungsenergie. Stuttgart
• 1938. Vom Werden des neuen Arztes: Erkenntnisse und Bekenntnisse. Dresden
• 1938. Max Bircher-Brenner: Ordnungsgesetze des Lebens. Drei Vorträge für die "Food Education Society". Bad Homburg

Hieronder volgt het recept van Bircher Müsli. De kracht van de Bircher Müsli was niet de havermout of de joghurt volgens Max Bircher, maar de appel. Daarom gebruikte hij ook uitsluitend appel in de Bircher Müsli. Later werd wel wat meer fruit toegevoegd door de mensen, maar dat is meer een ontwikkeling naar aanleiding van de toename van het aanbod van fruit. Het is interessant om meer te lezen over Bircher-Brenners recepten. 

• 8 eetlepels havervlokken
• 150 ml melk
• 1 eetlepel citroensap
• 150 gram griekse joghurt
• een kleine appel
• een eetlepel gehakte hazelnoten
• een eetlepel honing

Bircher müsli heeft een lange bereidingstijd en om alles nog beter tot zijn recht te laten komen raad ik iedereen aan om stap 1 over de nacht te laten rusten. Er moet minimaal 2 uur gerust worden na stap 1. 

Stap 1

Meng de havervlokken met de melk en het citroensap en roer goed door. Zet het mengsel weg en laat het minimaal 2 uur rusten, maar liever nog een hele nacht. 

Liefhebbers van rozijnen mogen deze in deze fase ook toevoegen. In dat geval voegt u een eetlepel rozijnen toe en roert deze ook door het mengsel. 

Stap 2

Als u gaat ontbijten de volgende dag begint u met stap 2. Was en rasp de appel. U kunt de schil dus gewoon meeraspen! Meng deze samen met de joghurt en honing. De honing is niet alleen een zoetstof maar ook een heilzame stof die uw lichaam veel goed doet. Gebruik dus alleen zuivere biologische honing als u dat heeft. Meng alles nu met het havervlokkenmengsel. Tot slot roert u de gehakte hazelnoten erdoor. 

Klaar is uw Bircher Müsli Original. 

Voor lekkerbekken of mensen die moeite hebben met het tot zich nemen van fruit. In plaats van rozijnen is het nog veel nuttiger om 's morgens een handje vol gewassen en gehalveerde druiven toe te voegen. Rood of wit, of beide. 

Verder was volgens mijn moeders vriendin het toegestaan om daarnaast vers fruit van het seizoen toe te voegen. Nooit meer dan dat je in je hand kan vasthouden als je 1 hand tot een kommetje vormt. We kunnen dan denken aan:

• vers geplukte aardbeien, zowel de gecultiveerde soort als de wilde soorten. Zoals bijvoorbeeld de smultron in Zweden. 
• 2 pruimen
• 3 abrikozen
• 1 nectarine of perzik
• 1 peer

In de winter kan men de partjes van een mandarijn of sinaasappel toevoegen.

U kiest slecht 1 fruit soort of mengt 2 soorten. Samen nooit meer dan de hoeveelheid die in 1 hand past, ik zeg het nog maar een keer.

Gebruik geen fruit dat niet groeit waar je bent of woont! Dat betekent in principe dus geen:

• banaan
• kiwi

Ik heb jarenlang dit als ontbijt tot me genomen, vaak tot wanhoop van mijn moeder die vond dat je minstens een boterham moest eten voor je naar school ging. Toch ging die boterham dus in mijn trommel mee, want ik hield me strikt aan mijn müsli. Soms maakte ik een iets grotere portie om ook nog een beetje in een bakje mee naar school te kunnen nemen. Hoewel veel klasgenoten dachten dat ik gek was was mijn leraar biologie het helemaal eens met mijn besluit en tijdens de lessen spijsvertering begon ik te begrijpen waarom. Ook ken ik in Zwitserland mensen die dit zowel als ontbijt en als lunch gebruikten. 

Waarom er de klad in kwam? Dat was eigenlijk na 11 jaar. Ik kwam in een diepe depressie en kon het niet meer opbrengen om alle voorbereidingen te doen. Ook begon ik maaltijden over te slaan omdat ik gewoon geen zin in eten had. In juist deze duistere en donkere periode had ik de steun nodig van iemand, maar mijn partner die nooit ontbeet weigerde mij te helpen. Hij vond het maar onzin en zo raakte het in onbruik. Daar heb ik nu vele jaren later wel spijt van. 

Mijn doel nu is dus ook om deze Bircher Müsli weer op het menu te zetten. Vers fruit is hier soms wel een probleem in Zweden, maar die dagen moet het dan maar volstaan met rozijnen. Zodra ik weer boodschappen ga doen staan de havervlokken, ze zijn bijna op, op mijn lijstje. De hazelnoten zal nog het grootste probleem worden denk ik. Maar ook dat moet op te lossen zijn. Zelf ben ik een voorstanden van het gebruiken van vers citroensap. En daarom zal ik hieronder nog een tip plaatsen.

Koop liefst kleine citroenen, soms wisselde ik die met lemoenen die kleiner waren. Pers de ene helft uit voor de havervlokken. Neem hiervan een eetlepel en bewaar de rest. Ik deed het altijd in een klein schaaltje waarop ik dan de andere helft, met het snijvlak naar beneden plaatste. Dit zette ik weg tot de volgende morgen. 

Direct als ik wakker werd zette ik een ketel water op in de waterkoker. Zodra deze kookte ging deze in een theepot, niet voorverwarmen! Daarna deed ik hierbij het overgebleven citroensap, de andere helft sneed ik in vieren. Daarbij schijfjes gemberwortel, ca 2 cm als je van sterke gembersmaak houd. 1 cm is ook al genoeg voor minder sterke smaak. Een theelepel kaneel en een theelepel honing. Hiervan dronk ik voor mijn ontbijt een glas zo warm mogelijk op. De rest mag afkoelen en kan door de dag heen gebruikt worden. 

Of wanneer het heel erg warm was maak ik zelf ijsthee met het citroensap. Ik zet dan een halve liter sterke liefst groene thee, doe hierbij het uitgeperste citroensap. Ook de andere helft persen gaat prima. Dit afkoelen door ijsblokjes toe te voegen. Weg zetten in de koelkast. Zodra het helemaal ijskoud is in een thermoskan en klaar voor meenemen als je naar buiten gaat.