Skogsmuseet Lycksele

De lezing van maandag 19 maart ging over kokkinnen in de bossen. Een beroep dat maar kort heeft bestaan, namelijk van de jaren 30 tot eind jaren 50 van de vorige eeuw.

Waar praten we dan om? De houthakkers in het noorden van Zweden konden alleen in de winter kappen als de grond hart bevroren was. Aanvankelijk bouwden de houthakkers provisorische overnachtingshutten die niet veel meer waren dan een afdak gemaakt van bomen die niet geschikt waren voor verkoop.

Later werden het schamele hutjes waar in het midden een kookplaats was waar ieder zijn potje kookte. 

Maar er kwam een gedachte dat deze manier van leven niet gezond was en dat er voor goed eten gezorgd moest worden. En zo begon men vrouwen, eigenlijk jonge meisjes, op te leiden tot kok. Hun taken waren natuurlijk niet alleen koken voor de mannen, maar ook de hut schoonhouden. De was en afwas doen. En alles wat je je maar kan bedenken. 

Zo kwamen er wat eenvoudige woningen in het bos, want een jonge vrouw kon natuurlijk niet werken in die oude hutjes die de mannen gebruikten. Vaak zorgde deze kocka's ervoor dat er een beetje gezelligheid en warmte in deze koude en soms ook barre omstandigheden. 

Veel mensen vroegen zich af of dat niet tot problemen leidde, 1 vaak heel jonge vrouw, tussen een groep van 6 tot wel 20 toch wel ruige mannen die maar 1 dag in de week naar huis gaan? Nee, het domein van de kocka was "verboden" gebied voor de mannen, maar dat betekende niet dat ze de kocka niet hielpen. 

Vooral het halen van water was vaak een zware taak die door de houthakkers werd geklaard. Op toerbeurt voorzagen ze de kocka van het nodige water. Ook met andere zaken waren zij wel eens behulpzaam als de omstandigheden dat toelieten. 

De kocka had vaak een korte opleiding gehad om de financiën te kunnen beheren van de hut. Ze kreeg per persoon in de hut een budget voor meestal een maand en moest daar mee uitkomen. Hetgeen haar vaak wonderwel lukte en soms ook nog wel zo dat er ook wel eens een extraatje voor de mannen in zat. Etenstijden waren vrij strikt, net als dat de mannen al vroeg te bed gingen. Dan moest de kocka vaak nog het ontbijt voorbereiden voor de volgende dag. En ze moest ook weer op zijn voor de mannen wakker werden om het ontbijt op tijd op tafel te kunnen zetten. 

De kocka's namen vaak ook wel wat "vrouwelijke" dingen mee naar de hut. Zoals tafelkleedjes en gordijntjes. Dat werd ook zeer gewaardeerd. De waardering van de mannen voor haar arbeid was absoluut niet ondergewaardeerd en vaak kregen ze juist hierdoor de reeds hierboven genoemde extra presentjes. 

Het beroep van kocka heeft niet zo heel lang bestaan. Maar in die periode waren vele jonge vrouwen in de bossen actief als kocka. Sommigen al vanaf hun 15de. Enkele deden slechts 1 seizoen het beroep uitoefenen, anderen een aantal jaren op rij.