Het einde nadert
Ik heb een moeilijke relatie gehad met mijn moeder en uiteindelijk besloot ik dat vergeven de beste optie was, dat was echter makkelijker gezegd dan gedaan. Na de dood van mijn vader heb ik nooit meer een fatsoenlijk woord met mijn moeder kunnen wisselen.
Toen we mijn vaders begrafenis voorbereidden nam mijn moeder me even apart om me te vertellen dat ik maar moest scheiden en dan voor haar zorgen. Dat scheiding toen al in mijn hoofd speelde was iets dat zij niet kon weten, maar het deed pijn. Heel erg pijn. Nooit heeft ze interesse in mij gehad.
Oh ja, als ze me misbruikte voor haar machtsspelletjes en haar lustspelletjes. Maar dat alles ligt achter ons als ik december 2012 terug keer naar Nederland omdat het niet goed gaat met haar. Eigenlijjk verwachten we dat ze elk moment kan overlijden. Overhaast probeer ik uit de sneeuw te ontsnappen en naar Nederland te komen.
Daar aangekomen zie ik niet meer de vrouw die mijn moeder is. OF had moeten zijn. Ik zie een hoopje ellende. Mijn hart staat stil. Dit was niet bepaald zoals zij het leven voor zich had gezien. Vaak heeft ze met dit moment onder druk gezet. Straks ga ik dood en dan is er niemand die er wat om geeft. Ja, ik geef er wel wat om. Toen en nu. Maar om een andere reden dan zij denkt. Die discussie zal ik echter nooit met haar voeren. Ik zou graag antwoorden hebben, maar ik weet dat er alleen ontkenningen komen. Dus ik spaar me de moeite.
Wilsbeschikking en laatste wensen
Moeder verlangt naar de dood. Zoveel is me wel duidelijk. Ze vraagt constant om een spuitje. Mijn God wat doet dat pijn. Dat een mens zo naar de dood kan verlangen. En het staat op haar gezicht. Ze wil echt niet meer. Samen met ene zus vraag ik haar wat ze wil. Ze wil dood. Liever vandaag dan morgen. We leggen uit dat dat niet gaat, maar dat er mogelijkheden zijn. We vertellen haar dat ze bijvoorbeeld reanimatie kan weigeren. Of bijvoorbeeld kan stoppen met medicatie.
Ze wordt als ik aankom helderder dan ze in tijden is geweest en we maken er gebruik van om alles voor te bereiden naar haar wensen. Het is immers haar leven geweest. Zoveel respect heb ik wel voor haar dat ik dat goed wil regelen met haar en voor haar. Het komt wel op onze schouders neer, maar dat maakt me niet uit. We bellen heel wat af tot dat we alle informatie hebben.
4 dagen werken we ons uit de naad om alles geregeld te krijgen. Tot dat onze oudste zus komt binnen wandelen en ons de kast uit veegt en verbiedt om nog contact te hebben met moeder en het verpleeghuis waar moeders aanleunwoning bij hoort. We zijn met stomheid geslagen. Ze doet geen bal en komt nu even de koningin uithangen. We trekken ons terug zodat moeder er niets van mee krijgt.
Contactpersoon en mantelzorg
Bij een gesprek bij mijn oudste zus thuis word ik genegeerd. Ze doet maar. Het zijn hun twee die het meeste moeten doen omdat ik in Zweden woon. Ik geef her en der wel mijn mening weer, maar zie dat ik door de oudste compleet genegeerd word. Oke, dan maar zo. Ik drijf niets op de spits omdat ik weet dat op papier de oudste mamma's mantelzorger is, maar in de praktijk komt alle moeilijke zaken op de jongste van mijn twee zussen aan. En ik, het nakomertje, ik besta niet. Als we weggaan vraag ik waarom ik geen hand krijg. "Mevrouw ik ken u niet!" antwoord mijn zus uit de hoogte, waarop mijn andere zus terug komt en mij even voorstelt als haar jongste zusje. Ze weet verdomd goed wie ik ben want ik lijkt als twee druppels water op mijn andere zus.
Het gaat echt buiten alle perken wat mijn oudste zus eist en commandeert en ik probeer alleen de vrede te bewaren. Al ons werk lijkt voor niets, maar uiteindelijk krabbelt met name moeders verzorging en de thuiszorg terug. Ze kunnen niet met mijn oudste zus overweg en hun woorden kunnen worden uitgelegd als. Als wij niet doen wat jullie oudste zus zegt, dan worden we aangeklaagd. Zij heeft alles in handen doordat ze zichzelf zonder overleg met wie dan ook tot 1e contactpersoon heeft benoemd en haar vriendje tot 2de.
Hoe dat kon? Nou gewoon mazzel dat mijn andere zus dus op bezoek ging bij moeder en ineens overal dozen zag. Ze vroeg moeder wat er aan de hand was. Eh, ze zou verhuizen. Moeder had de dag ervoor van mijn oudste zus gehoord dat er een appartement was gehuurd voor haar in een zorghuis en dat hier de huur was opgezegd. Ze had geen idee waar ze naar toe zou gaan, ze was er nog nooit geweest. Toen was alles dus al beklonken, hoe dat zouden we dus op dat moment ervaren.
Hoewel ze dus zich vrijwillig in deze situatie heeft geplaatst worden wij er ineens van beschuldigd dat wij niet naar moeder omkijken. Nou ja, in mijn geval moet ik dat bevestigen, maar goed, ik woon dan ook niet in Nederland en de keren dat ik nog geprobeerd heb met mijn moeder te praten waren niet bepaald prettige ervaringen. Mijn andere zus daarintegen doet alles voor mijn moeder. Gaat mee naar het ziekenhuis en regelt afspraken. Naar nu blijkt, mag ze dat dus niet!
Indirecte bedreigingen
Na een paar dagen afkoelen komen we erachter dat iedereen indirect wordt bedreigt door mijn oudste zus. Ze heeft veel medische opleidingen gevolgd en weet als geen ander wat wettelijk wel en niet mag. Ze dreigt constant om haar rechten als mantelzorger en vertegenwoordiger van moeder te gebruiken om haar gelijk te halen. Desnoods voor de rechter, horen we later in een stiekum gesprek met de huisarts van moeder. Iedereen geeft toe dat ze mijn zus niet mogen, dat ze niet voor mijn moeder zorgt, maar ze kunnen niets doen, want de tweede contactpersoon is immers haar vriendje.
Wat er dus gebeurd
Een voorbeeld van de mantelzorg van mijn oudste is deze. Ze doet dus de kerstboodschappen voor moeder, zonder te vragen of er iets is dat ze wil hebben. Ze komt binnenzeilen in het appartement. Negeert moeder die in haar stoel zit en begroet haar kleindochter die mee is. Mijn oudste zus kwakt alles in de koeling en vriezer en de rest in de keukenkastjes. Dan gaat ze de hal in om niet meer terug te komen. Geen zalig kerstfeest moeder, geen begroeting, niets. Ik ben met stomheid geslagen. Dit is hoe mijn zus voor mijn moeder zorgt. Ze kwakt gewoon wat eten voor een week naar binnen en zegt geen woord. Het liefst komt ze als moeder op de dagbesteding is, want dan hoeft ze niet met haar te praten.
Een ander voorbeeld is de post die mijn oudste zus voor moeder regelt. Ik sta verbaasd dat mijn foto nergens te zien is. Ik heb haar een mooie foto gestuurd na een telefoongesprek waarin ze aangaf die graag te willen hebben. Ik vraag mijn andere zus ernaar, maar die heeft geen idee. Ze geeft mij de sleutels om de post op te halen. Ik ben totaal in shock als ik de brievenbox open. Hij is tot de nok toe vol! Ik haal alles eruit en inderdaad mijn foto zit daar nog in, helemaal gekreukt door alle post die in het kluisje is geduwd.
Ik kom naar boven met post die volgens de poststempels ongeveer een tijdsframe van 3 maanden beslaat. Wat doen we ermee? We besluiten alles te openen. Rekeningen komen boven water, aanmaningen, mededelingen van zorgkantoor, van de verzekering. Alles zit er bij. Brieven van haar zus. Postkaarten van de enige kennissen die ze nog heeft. Die hebben een reis gemaakt naar Spanje en haar mooie kaarten gestuurd. Ik ben ze om ze te bedanken want moeder begrijpt de stapel post niet. Ze is verward en dat is niet gespeeld. Ze geven aan dat ze maar niet meer kwamen omdat moeder nergens op reageerde. Nee, geen wonder, ze weet niet eens dat ze post krijgt. Ze besluiten maar weer gewoon haar te gaan bezoeken zoals ze voorheen deden. Geen idee of het werkelijk is gbeurd, maar dat was de belofte.
Inmiddels ben ik weer terug in Zweden en gaat alles in Nederland weer zoals het ging. Nadat iedereen er van is overtuigd dat mijn oudste zus is afgekoeld wordt weer alles geregeld met mijn andere zus die wel haar afspraken na komt. Ze neemt nu ook elke keer als ze komt en dat is gemiddeld twee keer per maand, de post mee naar boven. Waarom mijn oudste zus de post niet meeneemt daar hebben we nooit een antwoord op gehad.
Voltooid leven
Na de ziekte en de dood van mijn vader is mijn moeder nooit meer dezelfde geweest. Ik denk dat na een leven van zorgen voor haar eerst vriend, dan verloofde en tenslotte haar man, meer van haar heeft geverg dan ze had verwacht. Oke ze heeft 2 van haar kinderen volledig misbruikt voor haar huishouding en lusten, maar op een bepaalde manier zorgde ze wel voor mijn vader. Mijn vader die op zijn beurt zijn dankbaarheid niet mocht tonen, in elk geval niet waar iemand bij was.
Als mijn vader mijn moeder omhelste dan duwde ze hem altijd weg. Dat kon ik niet begrijpen. Nog minder kan en kon ik begrijpen dat pappa zijn dochters niet mocht omhelzen of knuffelen. Dat werd direct afgestrafd. Dan hadden we weer een maand of langer niets aan haar. Ja in haar leven heeft ze gekke kunsten uitgehaald.
Enfin, nadat mijn vader longkanker had gekregen en ik tegen wil en dank meer in mijn ouderlijk huis ben geweest dan me lief was, kwam dat onvermijdelijke moment. Euthanasie.
We zijn altijd op de hoogte geweest van vaders wensen en dus was dat geen shock. Wel hoe moeder ermee om ging, maar goed ook daar viel weinig aan te doen. Ik begreep mijn vader volledig en dus kwam ik altijd opdagen als hij dat wilde. Niet dat ik daarin door mijn exman werd gesteund, maar het was mijn liefde voor mijn vader om het wel te doen en gelukkig heb ik voor zijn dood nog een aantal hele mooie gesprekken met hem gehad.
Voor mijn moeder echter was het leven over. Ze had nergens geen zin meer in en liet zich eerst nog wel een tijdje van hot naar her slepen door mijn oudste zus, maar die gaf dat uiteindelijk ook op. Ze was namelijk geen prettig gezelschap meer. De baas spelen was leuk maar tot op zekere hoogte dus. Moeders leven was voltooid toen vader stierf. Zo heeft ze het ook vaak gezegd.
Maar ze was dus niet ziek genoeg om voor euthanasie in aanmerking te komen. Al heeft ze daar de laatste 5 jaar continu om gesmeekt. Mensen geef me alsjeblieft een spuitje. Ik heb het zelf een aantel keren gehoord en je merkt aan haar stem en gedrag dat ze het echt meent. Ze wil niet meer leven. Haar levenslust is op.
Afscheid nemen
Inmiddels bel ik ongeveer 1 keer in de maand als mijn zus bij mijn moeder is en de telefoon op de speaker kan zetten en mijn moeder kan helpen. Soms herkent ze mijn stem, soms echter denkt ze dat ik haar oudste zus ben die al in de jaren 80 overleed aan borstkanker. Soms laat ik het maar zo en wens haar dan het beste.
Kerst 2015 heb ik een telefoongesprek met moeder en zus. Ze is helder en geeft min of meer aan dat ze wil dat ik kom. Ik doe alles om in januari te komen, eerder gaat niet. Ik zal een week naar Nederland komen om te kijken hoe we dat afscheid in elkaar kunnen zetten. Ik verwacht er niets van.
Als ik op weg ga krijg ik signalen dat ze heel, heel erg slecht is en dat het de vraag is of het werkelijk tot een gesprek kan komen. Maar ik doe schijnbaar mijn naam eer aan en opnieuw als ik aankom slaat het om. Ze herkent me eerst niet, maar later komt dat stukje bij beetje.
Dat ik logeer in een huisje waar zij ook vaak is geweest helpt. En een van die dagen zit ik 's middags met haar alleen. Ze vraagt me telkens dingen voor haar te zoeken die weg zijn. Sommige dingen vind ik, andere zijn spoorloos. Van prullaria tot toch wel waardevolle halskettingen lijkt er veel te verdwijnen. Later zal mijn oudste zus zeggen dat mijn moeder vreselijk is bestolen door het personeel van het verzorgingshuis, maar ik geloof daar niet in. Ik denk dat die spullen bij mijn zus liggen als ze waardevol zijn en in de prullebak indien ze geen waarde hebben. Het is een machtsspelletje.
Tot mijn grote verbazing vind ik mijn fotoboek. Ik neem het mee en begin er met haar in te kijken. Langzaam komen herineringen boven en aan de hand van het boek neem ik afscheid van haar. We praten over onze reizen en over pappa. Over mijn leven in Zweden en eindelijk geeft ze toe dat ik altijd al naar het buitenland heb gewild. Goh, dat is meegenomen. Ik merk ook dat ze ziek is. Ernstig ziek, maar ze wil er niet aan toegeven. Na ons gesprek stop ik haar in bed. Een hele opgave, maar het lukt me.
Dan vergeef ik haar. Ik besef dat ze heel haar leven psychiatrisch ziek is geweest. Dat is uiteindelijk 3 jaar voor haar dood vastgesteld. 83 was ze toen. Borderline en bipolaire stoornissen. Ik had die diagnose al vele jaren eerder gesteld aan de hand van mijn eigen copieergedrag. Om te overleven was het het beste haar te copieren. Enfin, daar heb ik ook vrede mee. Ik merk dat ik haar in rust en vrede kan laten gaan.
Tot slot
Een paar maanden later is het zover. Mijn moeder is overgegaan tot het uiterste redmiddel voor haar zaak. Nee, ze heeft het niet gezegd. Ik hoor via mijn ene zus dat de oudste haar toch medicijnen heeft laten geven in januari. Dat was niet de afspraak.
Zoals het ook niet de afspraak was om weer met medicijnen te beginnen maar mijn oudste zus verduisterde alles. En vervalste denk ik ook nog een deel. In ieder geval half mei wordt ze weer ziek. Dan ineens stopt ze met eten en drinken, zo krijgt ze zeker weten geen medicijnen binnen.
Triest dat iemand die een voltooid leven heeft op deze manier wordt gedwongen tot hongerstaking. Ik ben zo kwaad maar houd me in. Ik ben te lang onderweg om haar nog bij leven te zien en uiteindelijk is haar uitvaart alles wat ons nog rest.
Zelfs die wenst de oudste te verstoren. Ze neemt geen telefoon meer op en heeft vanalles de eerste dag met de uitvaartverzorger beklonken. Uiteindelijk krijgt die argwaan en komen onze inbreng dus ook aan bod. Van het epress fout schrijven van moeders naam tot het te laat komen bij de begrafenis. Mijn zus heeft alles uit de kast gehaald om deze laatste momenten te verstoren.
Ze wilde mij verbieden de kist te sluiten. Dat verhaal ging dus niet door. God zij dank had het crematorium door wat voor slang mijn zus is. Zelfs het laatste moment was er nog mogelijkheid om onze 3 eenheid te verstoren. Geen koffietafel terwijl die wel betaald is. Ik krijg een tasje spullen als erfenis. Maar dat wat ik werkelijk wil hebben, dat krijg ik niet. Geen afscheid nemen in moeders huis, want ze heeft alles al weg gehaald. Ach laat ook maar, het is haar karma, niet het mijne.
Reactie schrijven